Leve de onwetendheid

Wetenschap wordt gedreven door onwetendheid. Moesten we immers denken dat we alles al weten, dan zouden we stoppen met zoeken. Het is net omdat een wetenschapper weet dat hij iets nog niet weet, dat hij hypothesen gaat formuleren en theorieën gaat ontwikkelen, in de hoop dat hij in de eerste plaats een hoop peers vindt die geloven dat zijn veronderstellingen kloppen. Eenmaal dat de wetenschapper antwoorden vindt, moeten anderen valideren dat het antwoord klopt. Wetenschap is dus niet enkel weten-schap, maar ook onweten-schap. Het zijn meestal mensen die wetenschap van buitenaf volgen, die zich de pretentie aanmeten van een al-weten-schap. Zij kunnen moeilijk of amper ervaren dat de wetenschap niet op alles een antwoord heeft. Dit zijn de mensen die het moeilijk hebben dat een wetenschapper een weliswaar wetenschappelijke hypothese opbouwt als de meest waarschijnlijke, maar na enig proberen zichzelf moet corrigeren.   Dit is geen veronderstelling, maar een feit. We moeten maar kijken hoe er nu wordt neergekeken op wetenschappers die zich in het coronadebat gaandeweg moeten corrigeren (mondmaskers hebben geen nut verandert op weken tijd naar mondmaskers voor iedereen). Het is niet opmerkelijk dat niet-wetenschappers er het moeilijk mee hebben, maar des te opmerkelijker dat wetenschappers elkaar aanvallen op die on-weten-schap en voortschrijdend inzicht, hoewel het intrinsiek deel uitmaakt van een wetenschap.   Mensen, en zeker wetenschappers, die vasthouden aan hun wetenschap als dogma, rijden zichzelf en de wetenschap klem. Het is immers even wetenschappelijk om te werken met voortschrijdend inzicht. Er zijn voorbeelden genoeg van wetenschappers die ooit een wetenschappelijke stelling poneerden en die (lange) tijd later werden gecorrigeerd door nieuwe wetenschap. Niemand die daarom de wetenschap van vandaag verfoeit, omdat de wetenschap van gisteren er al eens naast zat.  

Geloof zoekt ook antwoorden

  Ik doe die vaststellingen niet zomaar. Als gelovige christen herken ik dit patroon. Geloof wordt algemeen aangevallen op haar dogma’s en vooral op de pretentie van overal een antwoord op te hebben. Eerlijk gezegd, die aanvallen zijn terecht. Ik vind dat de wetenschappelijke methode om te zoeken naar meer waarheid dezelfde methode zou moeten zijn binnen een geloof.   Veel religies hebben zich in het verleden en nu nog klem gereden om hun eigen on-weten-schap. De dingen die niet geweten zijn, worden best opgevuld met de meest waarschijnlijke hypotheses en niet met dooddoeners zoals ‘het behoort tot het mysterie van het geloof’. Mysteries zijn er zeker, maar een mysterie is net zoals in wetenschap een vraag waarop het antwoord (nog) niet op gevonden is.   Een geloof die zich vast rijdt op een dogma dat er geen vragen mogen gesteld worden, is een blind geloof. Zonder eender wie met een slecht of ontbrekend zicht voor het hoofd te willen stoten, stel ik dat blindheid in geloof (én wetenschap) een ware handicap is. Als een religie geen evolutie kent, is ze evenzeer ten dode opgeschreven als de natuur die geen wet van Darwin zou kennen. Evolutie is een zoektocht naar meer en beter die net zoals in wetenschap een intrinsiek deel moet uitmaken van het geloof.   De ergste aanvallen op geloof komt van buitenaf, maar ook van binnenuit in dit geval, maar meestal van mensen die niet aanvaarden dat geloof ook niet op alles een antwoord heeft. Wie niet aanvaardt dat God eigenlijk een zoektocht heeft gecreëerd, miskent de schepping en bijgevolg tevens het schitterende van de wetenschap en de mogelijkheid van de mens om aan wetenschap te doen.  

Een eeuwige zoektocht

  Voor mij ligt de zoektocht naar meer kennis centraal in mijn honger om meer te weten. Ik hou van documentaires, ik lees zoveel als ik maar aan kan en ik geniet van de maandelijkse Nerdland van Lieven Scheire. Op dezelfde manier geniet ik er van als ik de Schriften bestudeer en toespraken beluister van geestelijke leiders die het wetenschappelijke principe omarmen om op zoek te gaan naar meer waarheid op geestelijk vlak.   Als christen horen we vaak dat we nederig moeten zijn. Dat moeten we zeker toepassen in ons geloof. Een simpele logische deductie gaat mijn inziens als volgt. Als je gelooft dat er een alwetend opperwezen is die de échte wetenschap heeft in de zin dat hij alles snapt, dan kan je niet anders dan vaststellen dat het maar normaal is dat wij het niet allemaal snappen. Geloven betekent automatisch aanvaarden dat we nog moeten zoeken naar antwoorden.   Er zijn veel wetenschappers die vanuit hun wetenschappelijk principe erkennen dat er meer kan zijn. In principe zijn we allemaal een stuk agnost. We weten het niet zeker, niet in wetenschap en niet in geloof. We ontrafelen de codering van een eiwit, maar pas sinds vorige maand heeft de artificial intelligence van Google met een probaliteitsscore van 90 procent een antwoord gegeven op het vouwprobleem van eiwitten. Een veronderstelling door een machine van 90% is wetenschap. Moeten we ons dan geloof ontzeggen omdat het niet altijd 100% is?   Wetenschappers die geloofden dat ze doelbewust mRNA konden coderen om ons immuunsysteem te programmeren, hebben op basis van dat geloof er voor gezorgd dat we nu vaccins hebben tegen covid-19. Nu speelt het succes van de groepsimmuniteit vooral rond het feit dat genoeg vertrouwen en geloof gaan hebben in de werking van het vaccin.  

Hand in hand

  Wetenschap en geloof gaan veel meer hand in hand dan velen nog willen toegeven. Spijtig genoeg is dat vaak de schuld van religies die hun eigen kunnen overschat hebben en dat nog doen.   Waar een religie vandaag niet openstaat naar een queeste voor meer waarheid en meer inzichten, waar ze de pretentie heeft alle antwoorden al te hebben in eender welke geschriften, daar zit ze op een dood spoor en is ze in handen van sommigen even gevaarlijk als wetenschap die in verkeerde handen is gevallen.   Als sommigen dan beweren dat religie dood is door het gebrek aan armoede, hebben ze deels gelijk. Wereldlijke welvaart is vaak het gevolg van wetenschappelijke vooruitgang. Dat heeft velen de pretentie gegeven te geloven (sic) in een al-wetenschap die niet bestaat. Dat geloof bewijst vandaag even zeer gevaarlijk te zijn als een niet-lerend geloof. De armoede die geloof bij velen heeft gedoofd, is de armoede aan intellectuele honger naar meer kennis. Dezelfde armoede in de drang naar waarheid, blijkt vandaag even gevaarlijk voor wetenschap en maatschappij in al haar vormen.   Ik ben blij dat ik lid ben van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen die in de Schriften heeft staan dat de mens bestaat om meer kennis op te doen en dat het Gods plan is om regel op regel, voorschrift op voorschrift bij te leren. Wetenschap en geloof is pas dood als iedereen zegt dat er niet meer moet gezocht worden naar meer waarheid.