Optimisme: de kracht van een positieve blik

De astrofysicus Paul Choudhury schreef een boek over optimisme. Hij vertelt daarin niet alleen over het concept, maar maakt het ook heel persoonlijk. Dit boek gaat over zijn eigen reis, een reis waarin hij – haast per ongeluk – een optimist werd. Choudhury omschrijft een sleutelmoment in zijn leven: de avond waarop zijn vrouw overleed.

Hij schrijft:  “Na haar dood stelde ik me de vraag: is de wereld een aardige of een vrede plek? Min of meer grappend besloot ik dat ik een optimist zou worden. Het was een pose. Ik wist: dit is een bar slechte tijd voor mij, maar ik moest geloven dat er betere tijden in het verschiet lagen.” 

Wat me vooral raakt aan zijn woorden is die uitdrukking: “ik moest geloven.” Het lijkt erop dat velen, wanneer ze geconfronteerd worden met moeilijke momenten of een leegte die niet door kennis of wetenschap gevuld kan worden, een verlangen voelen om te geloven. Choudhury zegt dat hij moest geloven in betere tijden, om de zware periode die hij doormaakte draaglijk te maken.

En dat is precies waar ons christelijk geloof op is gebaseerd. Wij geloven ook dat er betere tijden in het verschiet liggen, ondanks de ellende en de moeilijkheden op deze aarde. Zonder Christus zouden we misschien alleen maar uitzichtloze tijden zien. Maar dankzij zijn lijden en offer kunnen wij hoop en vertrouwen hebben. We kunnen geloven dat na moeilijkheden betere tijden komen.

Optimisme en geloof: een parallel

Na het lezen van Choudhury’s boek sta ik steeds meer stil bij de gedachte dat christenen per definitie optimisten zijn. Waarom? Omdat wij weten dat er altijd meer mogelijk is dan op het eerste gezicht lijkt. De auteur zelf schrijft:  

“Optimisme is de kracht om op zoek te gaan naar onverwachte oplossingen voor onze problemen. Misschien bestaan die, misschien niet. Maar als je niet op zoek gaat, sluit je die bij voorbaat uit. Pessimisten geven het al op voorhand op.” 

Hier ben ik het volledig mee eens. Optimisme geeft kracht, het opent de deur naar mogelijkheden en oplossingen. Voor mij is dat ook wat geloof doet. Mijn geloof moedigt me aan om niet op te geven, om vertrouwen te hebben op moeilijke momenten, en om te blijven zoeken naar oplossingen die misschien niet direct zichtbaar zijn.

Choudhury beweert dat oplossingen “misschien wel bestaan, misschien niet.” Mijn reactie daarop zou zijn: waarom probeer je niet eens te geloven? Want als iemand zo zoekende is naar antwoorden, zoals hijzelf, is geloof een heel krachtige weg om te volgen. De antwoorden die hij zoekt, zijn er. En dat zeg ik niet zomaar: ik zou hem direct twee boeken aanraden waarin deze antwoorden te vinden zijn – de Bijbel en het Boek van Mormon. Deze boeken lopen over van hoop, optimisme en kracht voor moeilijke tijden. Maar laat me een belangrijk punt benadrukken: geloven betekent niet dat alle problemen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Wat geloof je wel biedt, is de kracht om door die problemen heen te komen.

Optimisme is geen vermijden van problemen

Zoals Choudhury schrijft, geeft optimisme je niet de garantie dat je problemen uit de weg kunt gaan, maar het biedt wel de beste basis om te leren omgaan met wat op je pad komt. Hier ligt wat mij betreft de kern: keuzevrijheid. Wat kies je? Kies je ervoor om te geloven in betere tijden, of geef je op voorhand al op, zoals pessimisten?

Het fascineert me ook hoe Choudhury als wetenschapper bijzonder veel aandacht trekt. Men vindt het kennelijk opmerkelijk dat een wetenschapper niet alleen realist is, maar ook optimist. Dat herken ik wel. Geloof wordt vaak op dezelfde manier bekeken: mensen vinden het vreemd dat iets wat onzichtbaar is, zo’n belangrijke rol kan spelen. Toch toont zijn boek aan dat optimisme een sterk alternatief is, een reële mogelijkheid.

In zijn boek bespreekt Choudhury ook de oorsprong van het optimisme en verwijst hij naar de wiskundige en filosoof Gottfried Leibniz:

“Leibniz stelde namelijk dat, ondanks het lijden in de wereld, we toch in de best mogelijke wereld leven. Volgens hem koos God uit alle mogelijke werelden de beste. Dat globale optimum betekent niet noodzakelijk dat het voor elke persoon of situatie ideaal is, maar in het optimisme van Leibniz leven we dus wel in de best mogelijke wereld.”

Dit idee sluit sterk aan bij wat we in het Boek van Mormon leren. Daar lezen we dat alles een tegenstelling kent: geen goed zonder kwaad, geen vreugde zonder verdriet, geen gezondheid zonder ziekte. Hoewel velen misschien zoeken naar geluk zonder geloof, geloof ik dat echt geluk zijn diepste vorm krijgt in geloof. Wie communiceert met God, wie naar hem luistert, begrijpt zijn bedoelingen en volgt zijn raadgevingen, vindt een weg naar het eeuwige geluk. Zelfs in moeilijke momenten weet die persoon dat hij onderweg is naar een beter, eeuwig perspectief. Dat brengt ultieme troost en zekerheid.

Optimisme in een christelijk geloof plaatsen

Ik deel de visie van Choudhury dat optimisme ontzettend krachtig is. Maar ik zou graag een stap verder gaan: plaats dat optimisme binnen het kader van een christelijk geloof. Plots krijgt het zoveel meer diepgang en betekenis. Het biedt niet alleen een hoopvolle kijk naar de toekomst, maar ook zekerheid, richting en het gevoel dat je op het juiste pad bent.

Geluk is weten dat je klinkt naar iets wat écht betekenis heeft. Het is weten dat je op moeilijke momenten door kunt gaan, omdat er betere tijden aankomen. En dat optimisme wil ik graag met zoveel mogelijk mensen delen. Is er nog iets dat ik kan aanpassen?