Zijn Mormonen een sekte? AI geeft het antwoord

Het is een vraag die me vaak gesteld wordt, soms uit oprechte nieuwsgierigheid, maar helaas nog vaker door mensen die een negatief beeld willen ophangen van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen: ‘Zijn jullie een sekte?’ De term zelf is al zo beladen, vaak gebruikt om groepen te isoleren of te veroordelen. Juist omdat dit thema zo hardnekkig is en gevoelig ligt, wijdde ik er al eerder een persoonlijke analyse aan op mijn blog Geenszins. Die pagina is verrassend genoeg een van de meest bezochte op mijn site. Blijkbaar leeft de vraag dus wel degelijk.

Recent besloot ik de vraag opnieuw te benaderen, maar dit keer met een andere invalshoek. Ik gaf Google Gemini 1.5 Pro, gebruikmakend van de Deep Research-mogelijkheden, de opdracht om een diepgaand, academisch onderzoek te doen, zonder mijn eigen sturing of bias in de vraagstelling. De opdracht was simpel en neutraal: ‘Onderzoek op academische manier de vraag of de Mormonen een sekte vormen’. Ik heb bewust geen letter veranderd aan het resultaat, dat je hieronder integraal kunt lezen in PDF-vorm.

Wat mij betreft, bevestigt de AI-analyse grotendeels wat ik zelf al aanvoelde en eerder schreef. Het rapport gaat diep in op de verschillende definities van ‘sekte’, van de etymologische oorsprong tot de sociologische modellen. Het concludeert, heel genuanceerd, dat onze Kerk – zeker in haar beginperiode – kenmerken vertoonde die sociologen associëren met sekten of nieuwe religieuze bewegingen (NRB’s). Denk aan een sterke groepscohesie, hoge verwachtingen van leden, een leider met een sterk charisma en een zekere spanning met de gevestigde orde.

Eerlijk gezegd, dat is niet zo verwonderlijk. Waren de eerste Christenen, die zich afzetten tegen de heersende religieuze en maatschappelijke normen, in die zin ook geen ‘sekte’? Ze volgden een nieuwe leer, hadden een sterke interne structuur en werden door de buitenwereld met argwaan bekeken.

Maar, en dat is cruciaal, de analyse toont ook duidelijk de evolutie die de Kerk heeft doorgemaakt. Van een kleine, vervolgde groep in de 19e eeuw zijn we uitgegroeid tot een wereldwijde religieuze beweging met miljoenen leden, een gevestigde structuur en een veel grotere mate van integratie in de maatschappij. We zoeken de dialoog op, nemen deel aan het maatschappelijk leven en hebben een uitgebreid humanitair programma.

Conclusie van de AI, en ook de mijne? Het label ‘sekte’, met zijn negatieve lading, is vandaag de dag niet accuraat of behulpzaam. We passen niet netjes in dat hokje. We zijn een brede religieuze beweging geworden, een kerk. Maar – en dat is een belangrijk punt dat ook de analyse onderstreept – we blijven een geloofsgemeenschap die een hoge mate van toewijding en betrokkenheid vraagt van haar leden. Die hoge verwachtingen, gecombineerd met onze unieke leerstellingen, maken ons misschien ‘anders‘, maar nog geen ‘sekte’ in de pejoratieve zin van het woord.

Ik nodig je uit om de volledige analyse te lezen en je eigen mening te vormen. Het biedt een fascinerende, objectieve kijk op een complexe vraag. Laat gerust weten in de comments.